Những Rào Cản Trong Quá Trình Chuyển Đổi Số Tại Việt Nam
Xu hướng chuyển đổi số (DX) hay số hóa đã tác động đến nhiều khu vực trên thế giới kể từ khi cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 bùng nổ, đặc biệt sau đại dịch COVID-19. Nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã thay đổi mô hình kinh doanh để thích ứng với quá trình chuyển đổi số nhanh chóng.
Mặt khác, tỷ lệ chuyển đổi số tại Việt Nam vẫn ở mức thấp so với các nước trong khu vực như Indonesia và Malaysia. Vậy đâu là những thách thức điển hình mà các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt trong quá trình chuyển đổi số?
Hãy cùng tìm hiểu thêm về câu chuyện DX tại nước ta trong bài viết hôm nay.
Chuyển đổi số tại Việt Nam đang diễn ra mạnh mẽ
DX là gì?
Năm 2004, Giáo sư Eric Stortermann của Đại học Umeå, Thụy Điển, là người đầu tiên nghĩ ra khái niệm DX với ý nghĩa ban đầu là "công nghệ phát triển giúp cuộc sống tốt đẹp hơn".
DX ngày nay đang dần thay thế cho cụm từ chuyển đổi kỹ thuật số, một khái niệm sử dụng công nghệ tiên tiến để chuyển đổi công ty và xã hội nhằm mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi người.
Nhiều người có thể thắc mắc tại sao lại gọi là DX thay vì DT - từ viết tắt của Digital Transformation. Trong tiếng Anh, "X" có nghĩa là "trans" trong "sự biến đổi". Khi chúng ta kết hợp "sự hình thành X" với chữ cái đầu tiên của "kỹ thuật số", chúng ta có DX là từ viết tắt của chuyển đổi kỹ thuật số.
Quá trình DX sẽ khác nhau khi nó được áp dụng trong từng lĩnh vực khác nhau. Trong kinh doanh, chuyển đổi số được sử dụng để thay đổi mô hình kinh doanh, tạo ra giá trị và cơ hội mới cho công ty, doanh nghiệp.
Đối với lĩnh vực giáo dục, ứng dụng công nghệ chuyển đổi số chính là số hóa tài nguyên giảng dạy và xây dựng nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa. Chuyển đổi số ngành y tế là phát triển hệ thống chăm sóc sức khỏe và nền tảng khám, chữa bệnh từ xa dựa trên công nghệ số.
Trong khi đó, chuyển đổi số quốc gia là chuyển đổi của chính phủ số, nền kinh tế số và xã hội số.
Chuyển đổi số là xu hướng gần như bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn phát triển trong thời đại 4.0
Tình Hình Chuyển Đổi Số Tại Việt Nam
Mặc dù đã xuất hiện trên thề giới từ rất lâu nhưng chuyển đổi số tại Việt Nam mới chỉ xuất hiện trong vài năm trở lại đây và được ứng dụng nhiều nhất ở 2 lĩnh vực đó là: chuyển đổi số cơ quan nhà nước và chuyển đổi số doanh nghiệp.
Theo khảo sát năm 2020 của Ngân hàng Thế giới, các ứng dụng công nghệ mới vẫn đang ở giai đoạn đầu tại Việt Nam. Tuy nhiên, xu hướng số hóa, tốc độ tăng trưởng của các trang thương mại điện tử và ứng dụng nền tảng số đã tăng từ 48% lên 73% trong khoảng thời gian từ giữa năm 2020 đến đầu năm 2021 để ứng phó với đại dịch COVID-19.
Còn theo báo cáo e-Conomy SEA 2022 (báo cáo nền kinh tế điện tử của Đông Nam Á), Việt Nam sẽ trở thành một trong những nền kinh tế kỹ thuật số phát triển nhanh nhất so với các quốc gia khác trong khu vực. Đặc biệt, tổng giá trị hàng hóa (GMV) được dự đoán sẽ tăng 28% trong năm 2022 nhờ sự bùng nổ của các nền tảng thương mại điện tử.
Thực phẩm và hàng tạp hóa cũng chiếm tỷ lệ chấp nhận kỹ thuật số cao nhất của người dùng dịch vụ kỹ thuật số. Bên cạnh đó, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư đưa phần mềm vào quy trình, lắp đặt trang thiết bị hiện đại để nâng cao năng suất.
Rõ ràng, chuyển đổi số đang diễn ra nhanh chóng, rộng khắp trên nhiều lĩnh vực và đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế đất nước.
Tại Việt Nam, khái niệm Chuyển đổi số trong doanh nghiệp thường được định nghĩa là quá trình chuyển đổi hoạt động kinh doanh truyền thống sang kinh doanh kỹ thuật số bằng cách áp dụng công nghệ mới như IoT, Big Data, AI, 5G, v.v. để thay đổi cách thức hoạt động của doanh nghiệp, và để cải thiện trải nghiệm của khách hàng.
Tại Việt Nam, chuyển đổi số đang diễn ra nhanh chóng và rộng khắp trên nhiều lĩnh vực
Thách Thức Cho Doanh Nghiệp Việt Nam Khi Chuyển Đổi Số
Mặc dù chuyển đổi số sẽ giúp doanh nghiệp có được những lợi ích rõ ràng như phát triển thêm nhiều kênh bán hàng và mở rộng sang các thị trường tiềm năng, nhưng chỉ một số ít doanh nghiệp có thể tận dụng thành công các công cụ kỹ thuật số do thiếu hụt về tài chính và nhân lực.
Trong quá trình thực hiện chuyển đổi số tại Việt Nam vẫn còn tồn tại khá nhiều thách thức và rào cản. Một trong số đó là khó khăn về nguồn tài chính phục vụ cho chuyển đổi số. Hơn 50% người làm chủ doanh nghiệp cho rằng chi phí đầu tư chuyển đổi số và nguồn vốn hạn chế là nguyên nhân chính cản trở họ tiếp cận chuyển đổi số.
Bên cạnh đó, những rào cản mà doanh nghiệp cần phải đối mặt trong quá trình chuyển đổi số là phương thức kinh doanh cũ kỹ của chính doanh nghiệp, khả năng quản trị dữ liệu thấp, và một số vấn đề khác.
Hãy cùng chúng tôi xem xét kỹ hơn những khó khăn này trong quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam phần dưới đây.
Khó Khăn Về Năng Lực Triển Khai
Vì nguồn nhân lực triển khai chuyển đổi số của các doanh nghiệp hiện nay là chưa cao và chưa đáp ứng được sự đổi mới liên tục của công nghệ nên cũng dẫn đến một số doanh nghiệp sẽ không có đủ nguồn nhân lực nội bộ có trình độ chuyên môn kỹ thuật số để hỗ trợ cho công cuộc thực hiện DX.
Để luôn dẫn đầu trong quá trình chuyển đổi số hiệu quả, các doanh nghiệp phải liên tục phát triển và hoàn thiện chiến lược phù hợp để đảm bảo chuyển đổi kỹ thuật số thành công. Theo đó, các công ty đang gặp khó khăn trong việc thiết lập một đội ngũ nhân sự có trình độ để hỗ trợ DX, những người hiểu văn hóa tổ chức của họ, am hiểu kỹ thuật số và nắm bắt các xu hướng mới nhất.
Ngoài ra, mỗi doanh nghiệp muốn triển khai chuyển đổi số cần rất nhiều lời khuyên và tư vấn từ các chuyên gia trong một lĩnh vực cụ thể. Nếu không, họ sẽ không tiếp cận được những thông tin, dữ liệu hữu ích, dẫn đến không hiệu quả và lãng phí nguồn.
Một số vấn đề khác có thể kể đến như thiếu cơ sở hạ tầng, thiếu thông tin và công nghệ số.
Thách thức về chuyên môn kỹ thuật số
Khó Khăn Nguồn Tài Chính
Do tổng số chi phí cần phải thực hiện cho chuyển đổi tổng thể sẽ cao hơn các chi phí khác nói chung và kết quả của chuyển đổi số cũng chưa thể đem lại nhiều lợi ích trong thời gian ngắn nên nhiều doanh nghiệp Việt Nam có quy mô nhỏ và rất nhỏ ngần ngại khi thực hiện DX.
Chưa kể, triển khai các giải pháp chuyển đổi số là một quá trình tốn kém, đòi hỏi chi phí đầu tư lớn. Đặc biệt đối với các doanh nghiệp đang phải đối mặt với thiệt hại đáng kể trong đại dịch, hoạt động chuyển đổi số có thể bị chậm lại do hạn chế về tài chính.
Khi chuyển đổi số không được coi trọng, doanh nghiệp thường sẽ không phân bổ đủ ngân sách cho quá trình chuyển đổi, điều này sẽ cản trở hiệu quả chuyển đổi số của họ.
Khó Khăn Về Các Giải Pháp Chuyển Đổi Số
Một nguyên nhân khác khiến cho quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam gặp khó khăn đó là thiếu lộ trình chuyển đổi số rõ ràng, nguy cơ rò rỉ thông tin và các rủi ro về bảo mật.
Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp nước ta hiện vẫn chưa được cung cấp đầy đủ thông tin để có thể đưa ra một lộ trình chuyển đổi số một cách xuyên suốt, dài hơi và phù hợp với môi trường doanh nghiệp của họ.
Thêm nữa, an ninh mạng và dữ liệu ở Việt Nam vẫn rất dễ bị tấn công mạng. Vì vậy, khi nhiều công ty vội vã triển khai các giải pháp kỹ thuật số để thích ứng với những thay đổi đột ngột nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, họ có thể đối mặt với rủi ro lớn về an ninh mạng.
Từ đó, các doanh nghiệp khác cũng sẽ cảnh giác khi gặp phải những vi phạm tương tự trong chuyển đổi số. Xác minh mức độ bảo mật của từng nền tảng và công cụ của bên thứ ba là một thách thức lớn, ngay cả đối với các doanh nghiệp có đội ngũ nhà phát triển công nghệ vững chắc.
Điều này, cùng với hệ sinh thái kỹ thuật số yếu kém của đất nước, đã khiến cho cách tiếp cận chuyển đổi kỹ thuật số trở thành một nhiệm vụ rất khó khăn.
Chi phí và rủi ro bảo mật là những rào cản lớn cho quá trình chuyển đổi số
Khó Khăn Trong Thay Đổi Văn Hóa Tổ Chức
Ngoài việc thiếu cam kết từ lãnh đạo và từ người lao động thì việc thay đổi thói quen và mô hình kinh doanh cũng không phải là một vấn đề dễ dàng, đặc biệt đối với các cơ quan nhà nước hoặc doanh nghiệp vừa và lớn có truyền thống lâu đời.
Cần phải biết rằng chuyển đổi số sẽ dẫn đến sự thay đổi hoàn toàn về vai trò, phòng ban hoặc thậm chí tái cơ cấu lại tổ chức, văn hoá doanh nghiệp theo một hướng mới.
Chính vì thế, bất cứ doanh nghiệp nào một khi đã xác định thực hiện chuyển đổi từ mô hình kinh doanh truyền thống sang mô hình kỹ thuật số thì phải làm rõ tư tưởng ngay từ đầu rằng việc loại bỏ một số phương thức làm việc cũ và thích nghi với phương thức kinh doanh mới là điều sẽ xảy ra.
Điều đó cũng có nghĩa là tất cả các thành phần của tổ chức phải thay đổi tư duy và thói quen của họ để chuyển đổi hiệu quả, và những thay đổi này không dễ thực hiện và mất nhiều thời gian.
Một Số Giải Pháp Gợi Ý
Quá trình chuyển đổi số là một nhiệm vụ phức tạp và đầy thách thức, nhưng với chiến lược phù hợp, các công ty có thể vượt qua và hoàn thành quá trình này một cách thành công.
Xây Dựng Kế Hoạch Ứng Dụng Công Nghệ
Trước khi triển khai DX, bạn cần xác định mục tiêu kinh doanh của công ty mình. Sau đó, một kế hoạch nên bao gồm các giai đoạn quan trọng, tiến độ, ngân sách, phân bổ nguồn lực và các yếu tố quan trọng khác.
Bạn phải tạo một lộ trình chuyển đổi số để làm rõ con đường tốt nhất phía trước trong quá trình tích hợp kỹ thuật số và xác định các bước tiếp theo.
Một lộ trình phù hợp sẽ mang lại lợi ích cho công ty, chẳng hạn như tăng sự hài lòng của khách hàng, giảm chi phí vận hành và tăng sự gắn kết của nhân viên thông qua hàng loạt báo cáo cải tiến.
Xây dựng lộ trình chuyển đổi số
Đào Tạo Lực Lượng Lao Động Cho Chuyển Đổi Số
Sự thiếu hụt nguồn nhân lực hỗ trợ chuyển đổi số được coi là một trong những thách thức chính. Chính vì vậy, cần tập hợp một nhóm đa chức năng gồm những người có kỹ năng để tạo ra một nhóm lãnh đạo. Nhóm này sẽ giúp tạo ra tầm nhìn về chuyển đổi số phù hợp với các mục tiêu kinh doanh của bạn.
Xây dựng nhóm ủng hộ chuyển đổi số có thể giúp tổ chức tiếp cận chủ động hơn đối với các sáng kiến kỹ thuật số tập trung vào lợi ích của mọi người.
Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao
Đầu Tư Vào Công Nghệ Đúng Cách
Công nghệ là một phần quan trọng của quá trình chuyển đổi kỹ thuật số. Mặt khác, những cải tiến mới được giới thiệu hàng năm, khiến cho việc cập nhật trở nên khó khăn.
Đầu tư vào các công nghệ phù hợp, chẳng hạn như AI, tự động hóa và IoT, là một cách tốt để giúp doanh nghiệp giải quyết những trở ngại này và đạt được lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ của họ.
Đầu tư vào công nghệ đúng cách
FieldCheck là một trong những công cụ DX dành cho các công ty muốn tăng cường quản lý lực lượng hiện trường.
Nhiều thương hiệu đã và đang tin dùng giải pháp này trong các lĩnh vực khác nhau vì nó đơn giản hóa thủ tục bán hàng bằng cách cho phép các đại diện lĩnh vực hoàn thành các nhiệm vụ thông thường trong danh sách kiểm tra kỹ thuật số thông qua ứng dụng dành cho thiết bị di động.
Với công cụ quản lý FieldCheck, người quản lý có thể theo dõi nhân viên bên ngoài công ty mà không phải lo lắng về sơ suất công việc.
Nếu bạn quan tâm đến giải pháp chuyển đổi số, vui lòng liên hệ với chúng tôi:
Kết Luận
Trong bài viết trên, chúng tôi đã giới thiệu qua khái niệm DX và những lợi ích cũng như khó khăn khi một doanh nghiệp bắt tay thực hiện các giải pháp chuyển đổi số tại Việt Nam.
Ngoài việc mở rộng cơ hội kinh doanh và tạo ra các giá trị mới cho doanh nghiệp, chuyển đổi số còn là bước đi thông minh và bền vững để doanh nghiệp có thể cạnh tranh và vượt lên trên các đối thủ trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, những rào cản trong quá trình chuyển đổi số đã không ít thì nhiều làm chùn chân các doanh nghiệp có ý định thực hiện DX.
Để có thể giải quyết các vấn đề đó, doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch và lộ trình chuyển đổi hợp lý, cùng với sự nghiên cứu kỹ lưỡng khi quyết định đầu tư vào các công cụ công nghệ.
BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
Văn Hóa Doanh Nghiệp Định Hình Chuyển Đổi Số Như Thế Nào?
